آزمایش کنید
وسایل و مواد: بشر، مقداری سرکه، یک عدد تخم مرغ با پوست سالم
روش آزمایش:
۱. در بشر تا نیمه سرکه بریزید.
۲. یک تخم مرغ داخل آن قرار دهید.
۳. در طول روز مشاهدات خود را یادداشت و نتیجه‌گیری کنید.
آیا می‌توانید از این روش برای رسوب‌زدایی سماور استفاده کنید؟ چگونه؟
پاسخ و توضیح آزمایش کنید صفحه 62 علوم هفتم
این آزمایش یک مثال جالب از واکنش **اسید** (سرکه) با **کربنات** (پوسته تخم مرغ) است که دقیقا همان واکنش رسوب‌زدایی در کتری است. 🥚
### ۱. مشاهدات و نتیجه‌گیری
* **پوسته تخم مرغ:** از جنس **کلسیم کربنات** ($ ext{CaCO}_3$) است (همان ماده اصلی رسوب سماور).
* **سرکه:** شامل **اسید استیک** (یک اسید ضعیف) است.
| مرحله | مشاهده | دلیل علمی |
| :--- | :--- | :--- |
| **اولیه** | حباب‌های کوچک گاز از سطح پوسته تخم مرغ خارج می‌شوند. | اسید سرکه با کلسیم کربنات واکنش داده و گاز **کربن دی‌اکسید** ($ ext{CO}_2$) تولید می‌کند. |
| **بعد از چند ساعت** | پوسته تخم مرغ به تدریج نازک و سست شده و تخم مرغ حالت **کمی نرم** پیدا می‌کند. | اسید، پوسته کلسیم کربنات را در خود حل می‌کند (تجزیه می‌کند). |
**واکنش شیمیایی اصلی:**
$$\text{CaCO}_3 (\text{s}) + 2\text{CH}_3\text{COOH} (\text{aq}) \longrightarrow \text{Ca}(\text{CH}_3\text{COO})_2 (\text{aq}) + \text{H}_2\text{O} (\text{l}) + \text{CO}_2 (\text{g})$$
### ۲. کاربرد در رسوب‌زدایی سماور
**آیا می‌توانید از این روش برای رسوب‌زدایی سماور استفاده کنید؟** **بله، دقیقاً!**
**چگونه؟**
* رسوب داخل سماور نیز از جنس **کلسیم کربنات** است.
* برای رسوب‌زدایی، مقداری **سرکه** (اسید استیک) را درون سماور یا کتری بریزید. می‌توانید برای تسریع فرآیند، مقداری آب به آن اضافه کرده و کمی آن را **گرم** کنید (البته به نقطه جوش نرسد).
* سرکه با رسوب واکنش می‌دهد و آن را حل می‌کند. پس از مدتی، سماور را تخلیه کرده و با آب بشویید تا رسوب‌های حل شده و بوی سرکه از بین برود. این روش کاملاً مشابه واکنشی است که بین سرکه و پوسته تخم مرغ رخ داد. 🧼
